Web Tasarım Nedir ve Nasıl Yapılır?

Bir web tasarımı, dijital dünyada markaların, işletmelerin, bireylerin ya da kurumların çevrimiçi kimliğini oluşturur. Günümüzde web tasarım, kullanıcılara sadece bilgi sunmanın ötesinde, etkileşim ve deneyim üzerine kurulu, dinamik bir alan haline gelmiştir. Hem görsel öğeleri hem de arka planındaki yazılım bileşenlerini harmanlayarak kullanıcılara optimize edilmiş bir deneyim sunmayı hedefler.

Web tasarım teriminin karşılığı, internet üzerinde yer alan web sitelerinin görsel ve işlevsel olarak tasarlanması sürecidir. Bu süreç, web sitenin amacına, kullanıcıların ihtiyaçlarına ve görsel estetik anlayışına uygun bir şekilde planlanır. Kullanıcıların çevrimiçi deneyimlerini şekillendiren yapısıyla dijital dünyanın temel taşı konumunda olan web tasarımda başarı ise, sürekli değişen dijital trendlere ve kullanıcı beklentilerine ayak uydurabilme yeteneği ile doğrudan ilişkilidir. Web tasarımı, resim, icon, infogarafik, web grafik tasarımı, web yazılımı, CSS, HTML, kullanıcı deneyimi, içerik yönetimi, CMS, hosting, sunucu, domain, SSL, responsive, mobil uygulama, arama motoru optimizasyonu (SEO) vb. gibi birçok farklı disiplini bir araya getiren düşünsel bir dünyayı da simgelemektedir.

✦ İlk Web Sitesi (1991)
Web tasarım tarihinin başlangıç noktası, 1991 yılında Tim Berners-Lee tarafından geliştirilen ilk web sitesidir. Bu site, HTML dilini kullanarak oluşturulmuş ve yalnızca metin tabanlı bir yapıdan oluşmuştur. O dönemlerde web tasarımında renk, grafik ya da multimedya gibi unsurlar yoktu, sadece basit bir bilgi paylaşım aracı olarak tasarlanmıştı.

✦ Grafiklerin İnternete Girişi (1993-1996)
1993 yılı, internetin dönüm noktalarından biridir. Marc Andreessen ve Eric Bina tarafından geliştirilen Mosaic tarayıcısı, web sayfalarına grafik öğeleri ekleme yeteneği kazandırmıştır. Bu gelişme, web tasarım dünyasında estetik kaygıların öne çıkmasını sağladı ve daha çekici, kullanıcı dostu arayüzler geliştirilmesinin yolunu açtı.

1996 yılına gelindiğinde ise HTML 2.0 ile birlikte tasarım daha sofistike hale gelmeye başladı. Tablo yapıları, grafiklerin yerleşimi, yazı tipleri ve arka plan renkleri ile web sitelerinin görünümü büyük bir değişim geçirdi.

✦ Flash Teknolojisinin Doğuşu (1996-2003)
1996 yılında Flash teknolojisinin geliştirilmesi, web tasarımında büyük bir devrim yarattı. Animasyon, video ve interaktif içeriklerin web sitelerinde kullanılabilmesi, sitelere görsel zenginlik ve dinamik özellikler kazandırdı. Flash, özellikle sanat, eğlence ve oyun sitelerinde yaygın olarak kullanıldı. Ancak Flash’ın ağır yapısı, yavaş yükleme süreleri ve mobil cihazlarda yeterince performans gösterememesi, bu teknolojinin sonunu hazırladı.

✦ Web 2.0 ve Modern Web Tasarım (2004 ve Sonrası)
2004 yılında başlayan Web 2.0 devrimi ile birlikte internet, daha sosyal ve etkileşimli bir platform haline geldi. Bu yeni çağda, kullanıcı odaklı tasarım anlayışı ve minimalizm ön plandaydı. HTML5 ve CSS3 teknolojilerinin gelişimi ile web tasarım daha esnek ve güçlü hale geldi. Mobil uyumluluk ve duyarlı (responsive) tasarımlar, her cihazda optimal görüntüleme sunmaya başladı.

✦ 2024 Yılı (Günümzde)
2024 yılında yapay zeka ve makine öğrenimi, web sitelerinin kullanıcı deneyimini daha kişisel hale getiriyor ve içerik önerilerini daha akıllı bir şekilde sunuyor. WebAssembly (Wasm) gibi yenilikçi teknolojiler, tarayıcılar üzerinde yüksek performanslı uygulamaların çalışmasını sağlayarak, masaüstü yazılım performansını web ortamına taşıyor. Progressive Web Apps (PWA) ise web sitelerinin mobil uygulama deneyimi sunmasını mümkün kılıyor, böylece kullanıcılar sitelere çevrimdışı erişim sağlayabiliyor ve anlık bildirimler alabiliyor. Ayrıca, 2024'te headless CMS sistemleri, içeriği farklı cihazlar ve platformlar için esnek bir şekilde yönetme olanağı sunarak dijital deneyimi güçlendiriyor. Jamstack mimarisi ise güvenlik ve hız açısından büyük avantajlar sağlayarak, dinamik içeriklerin statik önbelleklemeyle hızlı bir şekilde sunulmasına olanak tanıyor. Son olarak, 3D, artırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçeklik (VR) entegrasyonları, e-ticaret gibi alanlarda kullanıcıların ürünleri sanal olarak deneyimlemelerini sağlarken, web tasarımını çok daha etkileşimli ve ilgi çekici hale getiriyor. Bu gelişmeler, 2024’te web tasarımının sınırlarını genişletirken, kullanıcı odaklı tasarıma yeni boyutlar kazandırıyor.

Web tasarımın oluşması için plana, bazı araçlara ve bu araçları kullanabilen bir kişiye ihtiyaç vardır. Dolayısıyla web tasarım nasıl yapılması gerektiğini birNC olarak 3 ana başlık altında anlatmaya çalışacağız. Birincisi web tasarım geliştirme süreçleri, ikincisi web tasarımın oluşturulması sırasında ihtiyaç duyulan web tasarım araçları ve programları, üçüncüsü ise kimlerin yapabileceğidir.

Web tasarımı süreci, fikir aşamasından web sitesinin tamamen kullanıma açılmasına kadar birçok aşamayı içerir. Her aşama, sitenin hem teknik hem de görsel açıdan başarılı olması için önemli adımları kapsar. İşte adım adım web tasarımı sürecinin birNC ile detaylı anlatımı:

İhtiyaç Analizi: İlk aşamada web sitesinin amacı ve hedef kitlesi belirlenir. Bu analiz, web sitesinin hangi sorunu çözeceği, kime hitap edeceği, hangi hizmet veya ürünleri sunacağı gibi soruları yanıtlar.
Rakip Analizi: Rakiplerin siteleri incelenerek, trendler, güçlü ve zayıf yönler değerlendirilir. Bu sayede, rakiplerden farklılaşacak stratejiler oluşturulur.
Hedef Kitle Analizi: Kullanıcı profilleri çıkarılır ve kullanıcıların web sitesinden ne tür bir deneyim beklediği analiz edilir.

Domain Seçimi: Web sitesi için uygun bir alan adı (domain) belirlenir. Bu ad, markayı yansıtmalı ve kolayca hatırlanabilir olmalıdır. Alan adı genellikle “.com, .net, .org” gibi yaygın uzantılara sahip olur, ancak yerel veya sektöre özgü uzantılar da tercih edilebilir.
Hosting Seçimi: Web sitesinin barınacağı hosting hizmeti seçilir. Bu, web sitesinin hızını, güvenliğini ve genel performansını etkileyen önemli bir faktördür. İhtiyaçlara göre paylaşımlı, bulut veya özel sunucu (VPS) gibi farklı hosting türleri seçilebilir.

Site Haritası (Sitemap) Oluşturma: Web sitesinde yer alacak sayfalar, ana ve alt kategoriler belirlenir. Bu aşama, sitenin yapısının planlandığı temel adımdır.
Wireframe (Kabataslak Taslaklar): Sayfaların temel düzeni ve öğelerin (metin, görsel, video vb.) yerleşimi taslak olarak oluşturulur. Wireframe, tasarımın ilk basit halidir ve genellikle kullanıcı akışını göstermek amacıyla çizilir.
Proje Zaman Çizelgesi: Web sitesinin tasarım ve geliştirme sürecinin tamamlanacağı zaman dilimi belirlenir. Proje, aşama aşama planlanır ve bu plana uygun olarak ilerlenir.

Kreatif Tasarım: Tasarımcılar, firmanın kurumsal kimliği ve hedef kitlenin beklentilerine uygun görsel konseptler oluşturur. Renk paletleri, tipografi (yazı tipi) ve grafik öğeler bu aşamada belirlenir.
Mockup Hazırlama: Grafik tasarım, gerçekçi bir şekilde oluşturulur. Bu aşamada site tasarımının detaylı görsel sunumu yapılır. Sayfaların nihai görsel hali, yazılım öncesinde onaya sunulur.
Mobil ve Tablet Uyumluluğu (Responsive Tasarım): Web sitesi tüm cihazlarda (masaüstü, tablet, mobil) sorunsuz çalışacak şekilde tasarlanır. Responsive tasarım, modern web siteleri için olmazsa olmaz bir adımdır.

Frontend Geliştirme: Web sitesinin kullanıcı arayüzü (UI) ve etkileşimli kısımları HTML, CSS ve JavaScript gibi diller kullanılarak kodlanır. Bu aşama, tasarımın interaktif ve işlevsel hale getirildiği adımdır.
Backend Geliştirme: Sitenin arka planında çalışan sunucu tarafı yazılım (backend) geliştirilir. Bu aşamada PHP, Python, Node.js gibi diller kullanılarak veri tabanı yönetimi, kullanıcı hesapları, form işleme gibi fonksiyonlar oluşturulur.
Veritabanı Yapısı: Sitede kullanıcı verileri, ürün bilgileri gibi verilerin depolandığı veritabanı tasarlanır. Bu aşamada MySQL, PostgreSQL veya MongoDB gibi veritabanı teknolojileri kullanılır.
CMS Entegrasyonu: Eğer içerik yönetim sistemi (CMS) kullanılacaksa, WordPress, Drupal, Joomla gibi platformlar siteye entegre edilir. CMS, site yöneticisinin içerikleri kolayca düzenleyip güncellemesine olanak tanır.

SEO Optimizasyonu: Web sitesi, arama motorlarında daha üst sıralarda çıkması için optimize edilir. Anahtar kelime araştırması yapılır ve içeriklerde bu kelimeler doğal bir şekilde kullanılır. Ayrıca, meta etiketleri, URL yapısı ve site haritası gibi SEO bileşenleri de oluşturulur.
Sayfa Yükleme Hızı Optimizasyonu: Web sitesinin hızlı yüklenmesi için görsel boyutları küçültülür, önbellekleme yöntemleri uygulanır ve gerekli yazılım optimizasyonları yapılır.
Mobil Performans Optimizasyonu: Mobil cihazlarda sayfa yüklenme süresi ve kullanılabilirlik testleri yapılır.

Fonksiyonel Testler: Web sitesindeki her sayfanın doğru çalıştığından emin olmak için çeşitli testler yapılır. Formlar, düğmeler, ödeme sistemleri gibi işlevsel özellikler detaylıca kontrol edilir.
Tarayıcı Uyumluluğu Testi: Web sitesi farklı tarayıcılarda (Chrome, Firefox, Safari, Edge vb.) test edilerek, her tarayıcıda sorunsuz çalışıp çalışmadığı kontrol edilir.
Geri Bildirim ve Düzenlemeler: Müşteriden ve kullanıcı gruplarından alınan geri bildirimlere göre son düzenlemeler yapılır. Tasarım, kullanıcı deneyimi ve performans açısından revizyonlar tamamlanır.

Sunucuya Yükleme: Web sitesi hosting sunucusuna yüklenir. Dosyalar ve veritabanı sunucuya aktarılır ve site çevrimiçi olarak erişime açılır.
SSL Sertifikası Yükleme: Güvenlik için SSL sertifikası siteye entegre edilir. Bu sayede site HTTPS protokolünü kullanarak veri aktarımını şifreler ve kullanıcı güvenliğini sağlar.
Son Kontroller: Web sitesi yayına alındıktan sonra, kullanıcılar tarafından test edilerek son kontroller yapılır. Olası hatalar düzeltilir.

Sürekli Güncellemeler: Web sitesinin güncel kalması ve sorunsuz çalışması için düzenli güncellemeler yapılır. Yeni içerikler eklenir, yazılım güncellemeleri ve güvenlik yamaları uygulanır.
Performans İzleme: Web sitesinin performansı düzenli olarak izlenir. Google Analytics gibi araçlarla ziyaretçi verileri takip edilir ve kullanıcı deneyimi iyileştirilir.
Yedekleme: Düzenli olarak site yedekleri alınır, bu sayede olası veri kayıpları önlenir.

SEO Stratejilerinin Güncellenmesi: Arama motoru algoritmaları sürekli değiştiği için, web sitesinin SEO stratejileri de düzenli olarak gözden geçirilir ve güncellenir.
Dijital Pazarlama Kampanyaları: Web sitesinin daha geniş kitlelere ulaşması için sosyal medya, Google Ads ve içerik pazarlaması gibi dijital pazarlama kampanyaları düzenlenir.

Web tasarımı yaparken kullanılan tüm programlar, tasarımın farklı aşamalarında kullanılan araçları kapsar. Bu araçlar, grafik tasarımdan kodlamaya, testten optimizasyona kadar çeşitli işlevler sunar. İşte web tasarım oluştururken kullanılan en popüler programlar ve araçlar:

Web sitelerinin görsel tasarımı ve kullanıcı arayüzleri (UI) için sıklıkla kullanılan programlar:

✦ Adobe Photoshop: Web siteleri için grafik ve görsel öğeler hazırlamak amacıyla kullanılan popüler bir araçtır. Web için optimize edilmiş resimler, ikonlar ve banner'lar oluşturmak için kullanılır.
✦ Adobe Illustrator: Vektörel grafikler, logolar ve simgeler oluşturmak için kullanılır. Web tasarımı için ölçeklenebilir grafiklerin hazırlanmasında oldukça etkili bir programdır.
✦ Sketch: MacOS için özel olarak tasarlanmış bir vektör grafik programıdır. Özellikle kullanıcı arayüzü (UI) ve kullanıcı deneyimi (UX) tasarımında yaygın olarak kullanılır.
✦ Figma: Bulut tabanlı bir tasarım aracıdır. Tasarımcıların aynı anda bir projede işbirliği yapabilmesine olanak sağlar. Figma, kullanıcı arayüzü tasarımı ve prototipleme için idealdir.
✦ Canva: Canva, kullanıcıların kolayca grafik tasarımlar yapmasına olanak tanıyan, sürükle-bırak arayüzüne sahip çevrimiçi bir tasarım platformudur.
✦ Adobe XD: Kullanıcı arayüzü tasarımı ve prototipleme için kullanılan bir başka Adobe programıdır. Web sitesi tasarımlarını hızlı bir şekilde modellemek ve etkileşimli prototipler oluşturmak için tercih edilir.
✦ InVision: Tasarımları prototip haline getirip etkileşimli hale getirmenizi sağlar. Ekipler arasında geri bildirim toplamak ve tasarımı geliştirmek için kullanılır.

Web tasarımını gerçekleştiren yazılımcıların kullandığı kod yazma araçları:

✦ Visual Studio Code (VS Code): Microsoft tarafından geliştirilen, açık kaynak kodlu ve çok sayıda eklentiye sahip bir kod editörüdür. HTML, CSS, JavaScript ve birçok dilde kod yazmak için kullanılır. Ayrıca, Git entegrasyonu gibi pek çok özellik sunar.
✦ Sublime Text: Hızlı ve hafif bir metin editörüdür. Web geliştirme için kod yazmak ve düzenlemek amacıyla kullanılır. Eklentilerle desteklenerek çeşitli özellikler kazandırılabilir.
✦ Atom: GitHub tarafından geliştirilen açık kaynaklı bir metin editörüdür. Özelleştirilebilir bir yapıya sahiptir ve özellikle HTML, CSS ve JavaScript kodlama işlemleri için kullanışlıdır.
✦ Brackets: Adobe tarafından geliştirilen açık kaynaklı bir kod editörüdür. Özellikle HTML, CSS ve JavaScript yazılımında kullanılır ve canlı önizleme gibi özelliklere sahiptir.
✦ WebStorm: JetBrains tarafından geliştirilen, özellikle JavaScript ve modern web teknolojilerini destekleyen güçlü bir IDE'dir. React, Angular, Vue.js gibi framework'lerle kolayca çalışabilir.

CMS'ler, içerik yönetimi için kullanılan sistemlerdir. Kullanıcıların web sitesinde içerik ekleyip güncelleyebilmesi için oluşturulur. Aşağıda dünyada popüler olan hazır CMS'leri inceleyebilirsiniz.

✦ WordPress: Dünyada en yaygın kullanılan CMS platformudur. Hem küçük bloglar hem de büyük kurumsal siteler için uygundur. Çok sayıda tema ve eklenti desteği sunar.
✦ Joomla: Özellikle daha karmaşık içerik yönetimi ihtiyaçları olan siteler için tercih edilen bir başka CMS platformudur.
✦ Drupal: Güçlü ve esnek yapısıyla, karmaşık web projeleri için ideal bir içerik yönetim sistemi platformudur.
✦ Webflow: Kodu yazmadan tasarım yapmaya olanak tanıyan bir CMS ve web tasarım aracıdır. Tasarımı sürükle-bırak yöntemiyle yaparken, arka planda temiz HTML ve CSS kodları oluşturur.
✦ Squarespace: Tasarım ve içerik yönetimini kolaylaştıran, şık temalar ve kullanıcı dostu arayüzlerle öne çıkan bir platformdur.

Not: birNC Web Tasarım Ekibi olarak biz geliştirdiğimiz tüm web tasarım projelerinde müşteriye özel tam yönetilebilen CMS yapıları oluşturuyoruz.

Web sitelerinin kullanıcı arayüzünü geliştirmek için kullanılan popüler frontend framework ve kütüphaneler:

✦ Bootstrap: HTML, CSS ve JavaScript bileşenleri sunan popüler bir frontend framework'tür. Responsive (mobil uyumlu) tasarım için kolaylık sağlar.
✦ Foundation: Bootstrap gibi, web tasarımı ve geliştirme için kullanılan bir frontend framework'tür. Özelleştirilmiş web projeleri için esnek çözümler sunar.
✦ React: Facebook tarafından geliştirilen bir JavaScript kütüphanesidir. Dinamik kullanıcı arayüzleri oluşturmak için kullanılır ve özellikle modern web uygulamalarında tercih edilir.
✦ Vue.js: Kolay öğrenilebilir bir başka JavaScript kütüphanesidir. Kullanıcı arayüzleri ve tek sayfalık uygulamalar geliştirmek için idealdir.
✦ Angular: Google tarafından desteklenen bir framework'tür. Karmaşık ve büyük ölçekli web uygulamaları için kullanılabilir.

Dinamik web siteleri ve uygulamalarda verilerin saklanması ve yönetilmesi için kullanılan veritabanı yönetim sistemleri:

✦ MySQL: Dünyada en çok kullanılan açık kaynaklı veritabanıdır. Özellikle PHP ile yapılan projelerde yaygın olarak kullanılır.
✦ PostgreSQL: İleri düzeyde veritabanı özelliklerine sahip açık kaynaklı bir veritabanı yönetim sistemidir. Karmaşık sorgular ve büyük ölçekli projeler için idealdir.
✦ MongoDB: NoSQL veritabanıdır ve özellikle büyük veriler ve JSON benzeri belgeler için kullanılır. Dinamik içerikli web siteleri için idealdir.
✦ SQLite: Hafif ve taşınabilir bir veritabanı sistemidir. Küçük projeler ve mobil uygulamalar için uygun bir çözüm sunar.

Web sitelerinin performansını ve işleyişini test etmek için kullanılan araçlar:

✦ Google PageSpeed Insights: Web sitenizin hızını analiz eder ve hızını artırmak için öneriler sunar.
✦ GTmetrix: Web sitesi hız ve performans testleri yapmak için kullanılan popüler bir araçtır.
✦ Selenium: Web uygulamalarını test etmek için kullanılan bir otomasyon aracıdır. Web sayfalarındaki fonksiyonları test etmek için kullanılır.
✦ BrowserStack: Farklı tarayıcılarda ve cihazlarda web sitesinin nasıl göründüğünü ve çalıştığını test etmek için kullanılan bir araçtır.

Web sitenizin barındırılmasını ve yönetilmesini sağlayan hosting araçları:

✦ cPanel: Web sitelerini yönetmek için kullanılan popüler bir hosting yönetim panelidir. E-posta ayarları, veritabanı yönetimi ve dosya transferi gibi birçok işlevi kolayca yapmayı sağlar.
✦ Plesk: cPanel'e alternatif bir web hosting kontrol panelidir. Linux ve Windows sunucular için destek sunar.
✦ FTP Yazılımları (FileZilla): Web sitenizin dosyalarını sunuculara yüklemek için kullanılan FTP istemci yazılımıdır.

Web tasarımcılar, web tasarım sektörüne ilgi duyan ve kendisini komple ya da alt bir web tasarım branşında geliştiren çeşitli düzeylerde bilgiye sahip kişilerdir.

Grafik tasarım, UX/UI ve yazılım dillerinde (HTML, CSS, JavaScript) uzmanlaşmış kişiler, web sitelerini sıfırdan inşa eder ve yüksek kaliteli projeler sunar.

Frontend geliştiriciler, sitenin kullanıcıya görünen kısmını tasarlarken, backend geliştiriciler sunucu tarafındaki işlevselliği yönetir.

Hazır şablonlar veya CMS platformları (örneğin WordPress) kullanarak, kodlama bilgisi olmadan basit siteler oluşturabilirler.

Hazır platformlar Wix, Squarespace platformlarındaki sürükle-bırak araçları sayesinde herkes, hızlı ve kolay bir şekilde azıcık bir bilgiyle bile zevkine göre web sitesi hazırlayabilir.